فنون مشاوره
1- گوش دادن 2- انعکاس 3- سازمان دادن 4- رهبری
5- تشویق 6- سکوت 7-مقاومت 8- پایان جلسه
1- گوش دادن : عملی فعال و ارادی است که به دقت و توجه نیاز دارد.
نکات مهم در گوش دادن :
1- گوش دهنده به هنگام گوش دادن نباید صحبت کند زیرا در یک لحظه نمی توان هم صحبت کرد و هم گوش داد .
2- لازمه گوش دادن آن است که گوینده به گرمی پذیرفته شود و رابطه حسنه با او بر قرار گردد .
3- گوش دهنده در مواقع ضروری از گوینده سوال کند.
4- گوش دهنده نگاهش به گوینده باشد
5- گوش دهنده عوامل مزاحم را از خود دور کند
6- گوش دهنده از قضاوت عجولانه درباره ی گوینده بپرهیزد.
7- گوش دهنده صحبت های مشاور را با کلماتی از قبیل : بله ، خوب ، احسن و .... و یا با حرکات سر تایید کند.
2- انعکاس : یعنی اینکه مشاوره علاوه بر بیان گفته مراجع در غالب کلمات خودش ، او را به گویایی بیشتر و تفکر درباره موضوع مورد بحث تشویق می کند.
3- سازمان دادن : از طریق سازمان خط مشی و چگونگی اجرای جلسه مشاوره مشخص می شود و وجود سازمان در جلسه مشاوره ، مراجع را یاری می دهد که طرح و نقشه ای برای رسیدن به اهدافش تعیین و پیش بینی کند. سازمان در جلسه مشاوره ، از ابهام و درماندگی مراجع و مشاوره می کاهد و مسیر فعالیت آن را نشخص می کند.
4- رهبری : رهبری جلسه مشاوره عبارت از اینست که مشاور تا چه حد می کوشد مراجع را به دنبال خود بکشاند و اداره جلسه را بر عهده گیرد.
انواع روش های رهبری :
1- پذیرش 2- پند دادن 3- اطمینان دادن 4- تشخیص 5- ارائه صحنه ای از زندگی خصوصی 6- ارائه صحنه ای از زندگی شخص ثالث 7- افکار ناتمام 8- آگاهاندن 9- تعبیر و تفسیر 10- هشدار دادن 11- پرسش 12-فرافکنی 13- مخالفت 14- سکوت 15 – پیشنهاد دادن 16- خلاصه کردن
5- تشوق : مجموعه فعالیت هایی است که مراجع را به ادامه کارش ترغیب می کند و او را در مسیر پیشرفت و بهبود قرار می دهد. تشویق نوعی پاداش است که برای تقویت رفتار مطلوب و ادامه ی آن به مراجع ارائه می شود.
6- سکوت : سکوت در جلسه مشاوره ممکن است به خاطر علل زیر باشد
1- مراجع و مشاوره حرفی برای گفتن نداشته باشد.
2- سکوت ممکن است بر اثر خشم و خصومت مراجع نسبت به مشاوره باشد
3- گاهی مراجع ساکت می ماند تا مشاور حرف بزند
4- گاهی سکوت مراجع بر اثر خستگی حاصل از فعالیت بیش از حد او در جلسه مشاوره است.
5- گاهی تفکر و تعمل مراجع درباره موضوع مطرح شده ، سکوت را موجب می شود
7- مقاومت : عبارت از ایستادگی و سر سختی مراجع در جلسه مشاوره است که مانع پیشرفت جلسه مشاوره به سوی اهداف تعیین شده می شود. که این مقاومت ممکن است بر اثر عوامل درونی مثل ترس از حل نشدن مشکل و یا عوامل بیرونی مثل رفتار های نا مناسب مشاور در جلسه مشاوره و عوامل ترکیبی مثل بیماری ، خستگی و ....... باشد.
8- پایان جلسه : جلسه مشاوره باید زمانی پایان پزیرد که مراجع به خود ـ رهبری برسد و توانایی لازم برای حل مشکل را کسب کرده باشد.
روش های پایان دادن جلسه :
1- اشاره به پایان وقت
2- تلخیص بحث
3- دادن تکلیف به مراجع
4- تعیین وقت جلسه آینده
فصل پنجم : بازی درمانی
بازی ، به معنی تلاش و فعالیت لذت بخش و خوشایند و تفریح است.برای رشد همه جانبه کودک ضرورت تام دارد،کودک از طریق بازی احساسات ورویاهای خود را بروز می دهد، استعدادهایش را شکوفا می سازد،کنترل به موقع عمال و حرکات را می آموزد ، بر تجاربش می افزاید ، پاسخ کنجکاوی ها و پرسشهایش را می یابد،حواسش را تقویت می کند ، دنیای درون و مشکلاتش را بارز می سازد و انرژی ذخیره شده اش را در جهت مطلوب به مصرف می رساند.
سه نوع بازی از نظر پیاژه : مهارتی ، نمادین ، با قاعده : 1 ـ بازی مهارتی : باعث لذت و رشد اعمال و حرکات کودک می شود.
2 ـ بازی نمادین : مربوط به سنین 5 ـ 2 سالگی کودک است که با استفاده از تخیل واقعیت اشیاء در دسترس را تغییر می دهد ، مثلا بر چوبی سوار می شود که گویا سوار بر اسب است.
3- بازیهای با قاعده : از 7ـ4 سالگی در بین کودکان مشاهده می شود و در طول زندگی ادامه می یابد و با گذشت زمان به تدریج کامل تر می شود . کودک از طریق این بازی ها ، مشارکت و همکاری و رعایت حقوق دیگران و قوانین اجتماعی را یاد می گیرد.
اهداف بازی درمانی : چون کودکان خردسال نمی توانند افکار و عقایده خود را به وضوح از طریق کلمات و گفتار بیان کنند مشاور از طریق بازی کودکان اقدام به رفع مشکل آنان می نماید.
فواید بازی در کودکان : بازی باعث رشد شخصیتی کودک می گردد ، باعث شناخت جهان پیرامون و آموختن اخلاق نیکو و صفات اجتماعی پسندیده می شود ، موجبات شادی و لذت و انسباط خاطر کودک را فراهم می آورد ، همکاری و نوع دوستی و اطاعت از قوانین را به کودک یاد می دهد ، دامنه تجسم و تصور او را می گستراند و کودک را با مشاغل گوناگون آشنا می سازد.